Altın Alma

"Altın alma" - Qırım Edebiyatı Eveĺ zamanda, zengin bir padişa uzaq bir memĺeketten altın alma teregi|ni ketirip oturta. Terek altı-yedi yıldan soñ meywa berip başlay. Ĺakin terek yılda bir alma bere, o da endi sarardı, yarın üzermiz degende yoq ola. Qaç yıllar böyĺe keçe. Amma padişa bir kere biĺe almanıñ bereketi|ni alıp olamày. Padişanıñ üç oğlu| bar eken. Bir kere, alma quwamı|na keĺgende, padişa büyük oğlu|nı yanı|na çağırıp: – Oğlum|! Sen yahşı siĺalan, atı|na min de, bağçağa bar, altın almanı qarawla, yoqsa onı kene ğayıp etermiz, – dey. Oğlu| siĺaları|nı taqıp, atı|na mine ve bağçağa kete. Bütün gece at üstü|nde altın alma teregi| etraf|ında yüre, ĺakin tañ maaĺi|nde pek yuqusı| keĺip, at üstü|nde beş-on daqqa yuqlay. Közü|ni açsa, alma yoq. Başı|nı aşağı asıp, evge qaytıp keĺe. Babası|na meseĺeni olğanı| kibi ayta. Baba pek efkarlana. Ertesi| yılı| alma kene ola. Üzmek waqtı| keĺgende, ekinci oğlu| siĺalanıp, atı|na minip kete. Almanı hırsızlamaq istegen kişi terekke çıqmağa mecbur. Öyĺe olğanda, terek etrafı|nı tikenĺernen sarmaq kerek dep, çoqtan-çoq tikenĺer ketirip, terek etrafı|nda yüksek qora yapa ve özü| yatıp yuqlay. Saba açıla, yigit turıp baqsa, tikenĺer tura. Olarğa kimse toqunmàğan. Amma terekte alma yoq. Bu oğul da başı| aşağı, evge qaytıp keĺe. Padişa pek açuwlana. - Bir almanı qorçalap olamàdıñız – dep ata-tuta. Bir yıl daa keçe. - Endi almanı qorçalamağa başqa işançlı adam yollamàsam olmàycaq, – dey. Bunı eşitken kence oğlu|: – Yoq, baba, bu yıl almanı qorçalamağa men ketecegim, – dey. Padişa: – Yoq, oğlum, ağañlar bir şey yapamàdılar, sen ise yaşsıñ, qaç yıldan berĺi altın almanı ğayıp etemiz, bu sefer becerikĺi bir adam yollap, almanı alıp keĺmek kerek, – dey. Oğlu babası|na: – Siz meni pek sevem deysiñiz, amma sevmèysiñiz, – dey. – Sevseñiz neçün altın almanı ketirmege meni yollamàysıñız? Aqiqaten de, padişa kence oğlu|nı pek seve ve onıñ sözü|nden çıqmày edi. – Aydı, oğlum|, añlaşıldı, almanı bu yıl da almàycaqmız, – dey. – Bar, sen de bir alma ğayıp etip keĺ! Waqtı|-saatı| keĺe. Kence oğul siĺalanıp, atqa mine, bağçağa barıp, terek etrafı|nda aylanıp yüre. Tañ maaĺi|nde onı da yuqu basa. Yuqunı qaçırmaq içün, qılıçı|nı çıqara, bir parmağı|nı az-buçuq kese, yara üstü|ne tuz sepe, onıñ accısı| yuqunı qaçıra, saba yarıqlap başlay. Kence oğul közü|ni terekten almày, baqıp tura. Bir daa baqsa, kökten terek üzeri|ne bir bulut yaqınlaşa. Bulut içi|nden bir qol çıqa. Uzanıp altın almanı üze, şu arada kence oğul tüfeknen qolnı közĺep ata. Qol bulutqa kirip ketse de, qanı| aqa-aqa kete, kence oğul da onıñ peşi|nden kete. Küneş doğa, köteriĺe, kence oğul evge qaytıp keĺmèy. Ağaları| atları|na minip, qardaşı|nı qıdırıp keteĺer. Bağçağa keĺeĺer. Ne qardaşı| bar, ne de alma. Terek astı|nda qan köreĺer. Qan tamlap ketken tarafqa keteĺer. Atları|nı aydaştırıp, kence artı|ndan yeteĺer, kence ağaları|nı körip, toqtay. - Neçün keĺdiñiz? Qaytıñız! – dey. - Men duşmannı yaraladım, şimdi peşi|nden ketem. İş astı|ndan özüm| çıqarım. Siz qaytıñız. Ağaları| ondan büyük olıp, bir iş becaralmàğanları|ndan utanıp, keri qaytmağa istemèyĺer. - Yòq, biz seniñnen beraber ketip, saña yardım etmek kerekmiz – dep, kencenen keteĺer. Aqşam yaqınlağanda, qan izi| teren quyuğa tüşkeni|ni sezeĺer. Kence ağaları|na: – Men bu yerde qarawlap turayım, siz qaydan olsa da, eñ azdan yigirmi qulaç yip tapıp ketiriñiz, – dey. Ağaları| ketip, köyden yip ketireĺer. Üyken oğul yipni beĺi|ne bağlay ve quyuğa meni yiberiñiz dey. Yibereĺer. Quyunıñ yarısına tüşmèzden eveĺ: - Çıqarıñız meni! – Yandım! – dep qıçıra. Onı töpege çekip çıqaralar. - Quyu içi|nde pek sıcaq, çıdamaqnıñ çaresi| yoq, – dey o. Ekinci ağası: – Meni yiberiñiz, – dey. Quyuğa onı tüşüreĺer. On qulaç keçe, o da: – Meni mından çıqarıñız, – dep qıçıra. Onı da çekip çıqaralar. Yipni beĺi|ne kence oğul bağlay. – Beĺki men de, dayanamày, qıçırırım, ĺakin qulaq asmàñız, qana yiberiñiz meni. Siz şu yerde bekĺep turuñız, – dep quyuğa tüşe. Yigirmi qulaç yip bite, ayağı| yerge tiye, büyük bir mağaranıñ boyu| kete. Baqsa, bir qapı... onı açıp, içerige kire. Dünya düĺberi| bir qız nağış nağışlap otura. – Menim duşmanım| qayda? – dep soray oğlan. – Bilmèyim, – dey qız. – Biĺse, qardaşım| biĺecek, biraz daa ketseñiz, onıñ odası|nı körersiñiz, – dey. Biraz daa kete. Odanı tapıp, içerige kire. Közĺerni qamaştırıcı düĺber qız, eĺi|nde altın alma, onıñnen oynap otura. – Menim duşmanım| qayda? Maña onı kösteriñiz, – dey kence. – Biĺmèyim, dey qız. – Biĺse, qardaşım| biĺecek. Ondan sorañız. Yanaşada onıñ odası|. Kence oğul kete. Odanı tapıp, içerige kire. Baqsa, aynıñ on dörtü kibi güzeĺ bir qız, eĺi|nde altın alma... onı töpege atıp-tutıp, oynamaqta. – Menim duşmanım| qayda? – dep soray kence oğlan. Qız yigitni körip, ayrette qala. – Siz mında nasıl keĺdiñiz? – dey. – Bu, üç başlı devniñ watanı|. O, şimdi yaralanıp keĺdi, yuqlay. Uyansa, sizni parça-kesek eter. Tez bu yerden ketiñiz! Biz, üç apte-qardaş qızlarmız. Dev bizni özü|ne esir aldı. Yalwaram sizge, tez mından qaçıñız, özüñiz|ni teĺef etmèñiz. Devni öĺdürmek mümkün degiĺ. Onı qırq parça etseñ de, öĺmèy. Kene yaşay... – Güzeĺ qız, yalwaram sizge, maña yardım etiñiz, bir şey etip, onıñ öĺüm sırı|nı biĺiñiz. Men onı öĺdüreyim, sizĺerni de bu azaptan qurtarayım. Devniñ yanı|na barıñız. Ökür-ökür ağlañız. O, ne içün ağlaysıñ dep sorar, siz oña, canım| duya, birisi| keĺip, sizni öĺdürecek, siz öĺseñiz, men sizsiz nasıl yaşarım, deñiz. O, beĺki sizge özü|niñ öĺmèzlik sırı|nı açar. Qız bara. Dev uyanğan. Raatlanmaqta eken. Qız dev ögü|nde ağlap başlay. Dev: – Saña ne oldı, canım, ne içün ağlaysıñ? – dep soray. Qız: – Soñ waqıtlarda mende bir qorqu peyda oldı. Sanki birisi| keĺip sizni öĺdürecek. Men sizsiz nasıl yaşarım, – dey. – Sen raatsızlanmà, dünyada meni öĺdürecek quvet yoq, çünki men canım|nı yanım|da alıp yürmèyim, – dey dev. – Bu sırım|nı tek saña aytam, bundan kimseniñ haberi| olmàsın. Menim canım| mağaranıñ aqırı|nda, bir odada teşikĺi sandıq içi|nde bir gögercin olıp tura. Ne waqıt o gögercinniñ başı| kesiĺir, o waqıtta men öĺerim. Onı kim yapıp olacaq? Bu mağarağa kimse kirip olamàz, Meni öĺdüramàz. Sen qasevet etmè, yaşağanıñ| kibi şeñ yaşayber. Men seniñ canıñ| istegen şeyĺerni ketirem ve ketirecegim. Qız keĺip, bu laflarnı kence oğlanğa ayta. O, aman mağaranıñ aqırı|ndaki odanı tapa. Sandıqnı urıp parlay. Gögercinniñ başı|nı kesip ata, dev ise yataq odası|nda öĺip qala. Kence oğlan qızlarnı quyuğa ketire. Büyük qıznıñ beĺi|nden bağlap, töpege – büyük ağası|na: – Bu seniñ qısmetiñ|. Çek! – dep qıçıra. Ekinci qıznıñ beĺi|nden bağlay da, küçük ağası|na: – Çek ağa, bu seniñ qısmetiñ|! – dep qıçıra. Niayet, yipni kence qıznıñ beĺi|ne bağlaycaqta qız: – Töpege başta siz çıqıñız, soñ meni çıqarırsıñız, yoqsa, ağalarıñız meni körseĺer, sizni mından çıqarmàzlar dese de, kence oğlan: – Yòq, olar menim doğmuş ağalarım|. Böyĺe iş yapmàzlar, – dep yipni qıznıñ beĺi|ne bağlay ve: - Çekiñiz! Bu da menim qısmetim|, – dep qıçıra. Ağalar qıznı töpege çekip çıqaralar. Onıñ düĺberĺigi|ne şaşıp, seyir etip qalalar. Eki ağa aman muşavere eteĺer: - biz onı yuqarığa çıqarsaq, özü|niñ yapqan qaramanlıqları|nı babağa aytır, bizni mashara eter. O sebepten, qardaşımız| quyuda qalmaq kerek. Biz babamız|ğa: hırsıznı taptıq, onıñnen uruşqanda qardaşımız| öĺdi, dermiz. Babamız| oña inanır, deyĺer. Qızlarnı da babağa öyĺe demege mecbur eteĺer. Evge qaytıp keleĺer. Baba: – Menim kencem| qayda? – dep soray. Üyken oğulları| ağlamsırap: – Altın almanı hırsızlağan üç başlı dev... özü| mağarada yaşay. Üçümiz| de onıñ|nen uruştıq, şu waqıta qardaşımız| eĺak oldı. Biz devni öĺdürdik. Bu qızlarnı da azat ettik. Dev bu qızlarnı hırsızlap alıp ketken, mağazada tutmaqta edi, – deyler. Padişa sevimĺi oğlu| eĺak olğanı|na pek ıncına, ağlay-sızlay, başı|nı qayda uracağı|nı biĺmèy. Onıñ içün yas tuta. Bu yaqta kence oğlan, ağalarım| yipni yiberecekĺer dep, çoq bekĺese de, quyu tübü|ne yip tüşmèy. Qız doğrusı|nı aytqan eken. – Ne içün men onıñ sözü|ni diñĺemègen ekenim, – dep efkarlana. Ĺakin endi keç ola. Qaytıp mağarağa keĺe, onı yahşı etip közden keçire. Bir qapını açıp, içerige kire, baqsa, bir aq saqallı adam dünyada körüĺmègen düĺber bir qara atnı temizĺemekte. O, kence oğlannı körip, şaşıp qala. – Oğlum|, sen bu yerge nasıl kirdiñ? Mında altı adamdan başqa kimse ayaq basqanı| yoq. Eger seni dev körse, şu daqqada parça-parça eter, – dey. Kence oğlan küĺümsirey. – Men devni öĺdürdim, mağaradaki qızlarnı yer yüzü|ne çıqardım, ĺakin özüm| mağarada qaldım. Maña siziñ yardımıñız| kerek, mından çıqmaq içün quyudan başqa yer barmı? Onı aytıñız, – dey. Qart: – Biz mında üç ağa-qardaşmız, – dey. – Biĺse eñ küçügimiz| biĺecek, çünki o devnen bir qaç kereĺer awğa bardı. Yanaşa odada ortancı qardaşımız| yaşay. Bar da, ondan sora, o saña kencemiz|niñ odası|nı kösterir. Yanaşadaki odağa kire. Onda saçı-saqalı ösken adam kümüş tüslü bir atnı temizlep tura eken. Bu da tanış olmàğan adamnı körip, şaşıp qala. Devniñ öldüriĺgeni|ni eşitip, pek sevine. Soñra qardaşınıñ odası|nı köstere. O, altın tüste düĺber atnı temizĺemekte ola. Kence oğlan onıñnen seĺamlaşa. Olıp keçken waqialarnı ayta. O da, devniñ öĺdüriĺgeni|ni eşitip, pek quwana ve: – Men mağaradan çıquw yolu|nı biĺem, – dey. Ağaları|nı toplap, episi| birden mağaradan çıqalar. Kence oğlan olarğa, artıq azat ekenĺeri|ni biĺdire. Saqallı ağa-qardaşlar sevineĺer. Kenceniñ beti|nden-közü|nden öpeĺer. – Oğlum|! Sen bizge büyük eyiĺik yaptıñ, bizni dev esareti|nden qurtardıñ, biz de saña bir yahşılıq yapmaq kerekmiz. Biz peri nesiĺi|ndenmiz. Qolumız|dan er türĺü iş keĺe. Qana, ayt, ne istegiñ| bar, – deyĺer. Kence: – Sağ oluñız, şimdiĺik başqa istegim| yoq, – dey. – Öyĺe olsa, biz saña saqallarımız|dan birer teĺ bereyik, saña yardım kerek waqıtta angimiz|ni çağırmaq isteseñ, saçnı yaqarsıñ, şu daqqada seniñ yanı|nda olurmız ve ne istegiñ| olsa, onı yeri|ne ketirirmiz, – deyĺer. Kence saçlarnıñ üçü|ni üç cebi|ne saqlay, sağlıqlaşıp, öz evi|ne kete. Yolda bir çobanğa rastkeĺe. Pek aç olğanı|ndan, çobanğa bir altın berip, qana, bir qozuñ|nı soysa, aşayıq, dey. Çoban aman bir semiz qozunı soyıp, qawura, bu arada kence oğlan qozunıñ qarını|nı temizlep, ondan özü|ne bir taqiye tike de, başı|na kiye. Sanki bir taz oğlan ola. Soñra çobanğa özü|niñ qıymetĺi urbası|nı berip, çobannıñ urbası|nı alıp kiye, sağlıqlaşıp şeerge taba yol ala. Azmı kete, çoqmı kete, ahır soñu| şeerge keĺip yete. Taz bala olıp keĺüvden maqsadı| – ağaları|nıñ ne işnen oğraşqanları|nı biĺmek edi. Çoq waqıt iş qıdırıp yüre. Kimse kenceni işke almày. Yüre-yüre, taz balanıñ urbaları| kïr-kïfos ola. Körgen adam ondan igrene. Niayet, qart bir nalband onı tamaq toqluğı|na körük çekmege ala. Bir kün deĺĺal şeer soqaqları|na çıqıp, Cuma künü padişanıñ üyken oğlu| evĺenecegi|ni, bu sebepten er kes meydanlıqta toplanmaq kerekĺigi|ni biĺdire. Niayet, Cuma künü| de keĺip yete. Nalband qart toyğa ketmege azırlana ve oğlanğa: – Aydı, oğlum|, meydanğa barayıq, toynı seyir eteyik, – dey. – Yòq, baba, – dey kence, – menim urbalarım| yaramày, özüm| de tazım|. Meni er kes küĺer. Siz barsañız, körgenĺeriñiz|ni maña da aytırsıñız, men de barıp körgen kibi olurım. Qart kete. Taz oğlan aman şeer kenarı|na çıqa, mağarada qara atnı baqqan qartnıñ saqal teĺi|ni yaqa. Şu daqqada ögü|nde qart peyda ola. – Ne istegiñ| bar, oğlum|? – dep soray qart. – Sizniñ mağaradaki qara atnı, em de oña yaraşacaq urba ve siĺa isteyim|, – dey kence. – Baş üstüñ|e, oğlum|! Şimdi... – dep qart ğayıp ola. Eki daqqadan soñ bu istek eda oluna. Oğlan aman kiyine, quşana, atqa minip, meydanğa keĺe. Adet mücibi|, keĺinni yüksek bir yerge oturta ekenĺer. Kiyev atqa minip, qıznı kösterip, işte, cemaat, men bu qızğa evĺenem, eger kimniñ de bu qızğa göñüĺi| olsa, çıqsın meydanğa, der eken. Kiyev şu sözĺerni aytqanı|nen, qara atlı yigit meydannıñ ortası|na çıqa. Er kes taacipĺene. Padişanıñ oğlu| bu yigitke oq ata. Kence bir usulı|nı tapıp, oqtan qurtula. Nevbet kenceniñ özü|ne keĺe. O, toqal uclı oq atıp, ağası|nı yaralay. Ağası| attan yıqıla. Şu arada kence közden ğayıp olıp kete. Ketirip urbaları|nı ve atı|nı saibi|ne tesĺim ete. Özü|niñ urbaları|nı kiyip keĺip, tükanğa kirip otura. Çoqqa barmày nalband qart da keĺe. – Ey, oğlum|, bugün dünyada iç körüĺmègen iş oldı. Barğan olsañ, öz közüñ|nen körer ediñ, – dey qart. – Ne oldı ya, baba? – dep soray kence. – Ne olacaq, dünyada padişa oğlu|na qarşı çıqqan adam olmàğan edi, bugün qara atqa mingen bir yigit çıqtı. Padişanıñ oğlu|nen oq atıştılar. Padişa oğlu|nıñ bir etken hayırı| olsa kerek, qara atlı oğlan oña oqnıñ toqal ucu|nen attı, padişa oğlu| attan yıqıldı. Eger süyrü tarafı|nen atqan olsa, o yerde olsa, o yerde öĺdürecek edi. Özü| de yıldırım kibi közden yoq olıp ketti, – dey qart. Toy bir afta devam ete. Ekinci aftası| deĺĺal kene qıçıra: – Ögümiz|deki Cuma künü| padişanıñ ekinci oğlu| evĺene, onıñ toyu|na bütün şeer eaĺisi| davet etiĺe, – dey. Cuma künü| daa keĺe. Padişa, şu yigit kene keĺebiĺir dep, meydannı çoqtan çoq atlı askerlernen sarıp ala. Yigit keĺse, onı yaqalaycaqlar. Nalband bu defa oğlanğa çoq yalwara, yür, barayıq, beĺki şu yigit kene keĺir, sen de körersiñ, dese de, yòq baba, men bu qıyafetnen barıp, özüm|ni küĺdirtmèm, siziñ körgeniñiz| maña da olur dep, ketmèy. Qart kete, oğlan kene şeer kenarı|na çıqa. Ekinci, kümüş tüslü atnı baqqan qartnıñ saqal teĺi|ni yaqa. Qart yetip keĺe. Ondan şu atnı ve oña ĺayıq urbanen siĺa istey. İstegen şeyĺeri| deral azır ola. Kence kiyinip, meydanğa yaqın bir aralıqta gizĺenip tura. Padişanıñ ekinci oğlu| qorqa-qorqa meydanğa çıqa. – Men şu qızğa evĺenem, menden başqa oña göñüĺi| olsa, çıqsın meydanğa degeni|nen, taz oğlan atı|na bir qamçı ura. At bir sıçrağanda askerĺerniñ başları| üstü|nden keçip, kence ağası|nıñ ögü|nde peyda ola. Ağası| onı közĺep oq ata. Ĺakin kence atnıñ astı|na aylanıp, oqtan qurtula. Özü| ise toqal uclı oq atıp, ağası|nı yaralay. Ağası| attan yıqıla. Kence ise yıldırım tezĺigi|nen qaçıp kete. Padişa askerĺeri| onıñ atı|nıñ ayaqları| astı|ndaki toznı körip qalalar. Kence atnı ve urbalarnı saibi|ne teslim etip, özü|niñ cartı urbası|nı kiyip, tükanı|na keĺip otura. Qart keĺe. - Ey, oğlum|, bugün başqa bir yigit kümüş kibi yıltırağan at üstü|nde keĺdi, urbaları| deseñ, közĺerni qamaştıra edi. O da padişanıñ oğlu|na toqal uclı oq atıp yaraladı. Kiyev attan yıqıldı. Padişa askerĺeri| bunı da tutamàdılar, yıldırım tezĺigi|nde qaçıp ketti, dey. Artıq nevbet üçünci qızğa keĺe. Onı qomşu padişanıñ oğlu|na nışanlağanlar. Toy künü| tayin oluna. Deĺĺal kene de şeer boyu| yürip, toyğa çağıra, keçken toylarda mecuĺ yigitniñ yapqan işĺeri| bütün memĺeketke dağıla. Bu soñki toyğa o qadar çoq adam toplana ki, meydanğa sığmày. Qart taz oğlanğa: – Aydı, oğlum|, bu, padişanıñ soñki toyu|, barayıq, sen de bir seyir et, beĺki şu yigit kene keĺir, sen de körersiñ dese de, taz oğlan kene, - yòq baba, men barmàyım, siz barıñız. Keĺgen soñ maña aytırsıñız, men de körgen kibi olurım, dey. Qart kete, taz oğlan aman şeer çeti|ne çıqa ve mağarada altın atnı temizĺegen qartnı çağıra. Atnı ve oña keĺişken urbanen siĺa azırlap bermesi|ni istey. Qart onıñ istegi|ni yeri|ne ketire, oğlan kiyinip quşanıp, meydanğa keĺe. Meydan üç sıra askerĺernen sarılğan. Kiyev at üstü|nde meydanğa çıqa. - Men şu qızğa evĺenem. Menden başqa bu qızğa kimniñ de göñüĺi| olsa, ortağa çıqsın degende, kence oğlan atına bir qamçı ura, at askerĺerniñ üstü|nden atlap, meydannıñ ortası|na çıqa. Kiyev oña oq ata, kence çabikĺiknen kene atnıñ astı|na aylana, oqtan qurtula. Aman kevdesi|ni doğrultıp, kiyevge öyĺe küçĺü oq yibere ki, köküsi|nden kirip, arqası|ndan çıqa. Askerĺer altın tüs at üstü|ndeki kişini tutmaq içün meydannı sarıp alalar. Kence doğru padişa ögü|ne barıp, atı|ndan tüşe, tiz çökip, sağ eĺi|ni sol köküsi| üstü|ne qoyıp, başı|nı ege. Baba onı tanıy. Ekisi| quçaqlaşalar. – Ya, oğlum|, ağalarıñ seni mağarada duşman qolu|ndan şeit ketti dediĺer de, sen ise sağ-seĺametsiñ, – dey. – Sağ-seĺametim baba! Men duşmannı yaraladım, soñra öĺdürdim. Üç qıznı ebediy esirĺikten qurtardım. Ağalarım| meni öĺümge maküm etip, mağarada qaldırdı, sevgen qızım|nı alıp kettiĺer. Şu qız bugün başqası|na qocağa çıqmaqta. O sebepten men kiyevni öĺdürdim. Men öz küçüm|nen azat etiĺgen qızğa evĺenmek isteyim, men onıñ içün canım|nı ayamàdım, – dey kence oğul. Padişa büyük oğlanları|nıñ kencege yapqan fenalığı|na pek açuwlana. Olarnı dar-ağaçqa astırmaq istey. Kence razı olmày. – Yoq, baba, olar siziñ oğullarıñız|, menim ağalarım|, – dey. - Olarnı dar-ağaçqa astırmàñız! Eĺbette, ağalarım|nıñ yapqanı| pek ağır cinayet, ĺakin olarnı astırsañız, ondan özüñiz| ve padişalığıñız| ne fayda körecek? Yòq, baba, siziñ padişalığıñız|da kimse asılmàsın ve kesiĺmèsin. – Ya qanun? Tertip? Nizam? Bular olmàsa, adamlar biri|-biri|niñ ğırtlağı|nı kemirip bitirirĺer, – dey baba. – Qanun, tertip, nizam... ceza degen şeyĺer olsun. Öĺdürüvĺer olmàsın. Baba susa. Çoq tüşü|ne. Soñra oğlu|ndan: – Şimdi menden istegiñ| ne? – dep soray. – Menim istegim| qızğa evĺenüv! – dey kence. Şu künü| meydanda kenceniñ toyu| ola.